Andromeda

Andromeda (afkorting And) is een van de 48 sterrenbeelden beschreven door de Grieks-Romeinse sterrenkundige Claudius Ptolemaeus en een van de 88 moderne sterrenbeelden. Andromeda is te vinden aan de noordelijke hemelkoepel, tussen rechte klimming 22^u56^m en 2^u36^m, declinatie +21° en +53°. Het is op de breedte van de Benelux gedeeltelijk circumpolair.

Het sterrenbeeld dankt zijn naam aan Andromeda, de dochter van Cepheus en Cassiopeia, koning en koningin van de Ethiopiërs. Ze werd door Perseus gered van het zeemonster Ceto.

Beaux-Arts de Carcassonne – Persée délivrant Andromède / Perseus bevrijdt Andromeda – Nicolas Bertin

Andromeda is het prominentste tijdens de herfst op het noordelijk halfrond, samen met andere sterrenbeelden met namen uit de verhalen van Perseus. Door zijn noordelijke declinatie is Andromeda alleen zichtbaar ten noorden van 40° van de zuidelijke breedtegraad. Het is een van de grootste sterrenbeelden, met een gebied van meer dan 722 vierkante graden. Dit is meer dan 1400 keer de grootte van de Maan.

De helderste ster, Alpheratz, is een dubbelster die ook wordt meegerekend in het sterrenbeeld Pegasus. Alamak is een kleurrijke dubbelster en daarmee een belangrijk doel voor amateursterrenkijkers. Mirach is een rode reus en net zichtbaar met het blote oog. Het bekendste object in Andromeda is de Andromedanevel, het dichtbijzijnste stelsel bij de melkweg en een van de helderdere Messierobjecten. Minder goed zichtbare stelsels, waaronder M110, M32 en NGC 891 liggen ook in Andromeda. NGC 7662, een planetaire nevel, is zichtbaar door de telescoop als een helder blauw object.

Sterren

in volgorde van afnemende helderheid

Alpheratz (α, alpha Andromedae, ook bekend als Sirrah)
Mirach (β, bèta Andromedae)
Alamak (γ,gamma Andromedae)
3 Andromedae
Adhil (ξ, xi Andromedae)

Wat is er verder te zien?

Er bevinden zich 3 objecten in dit sterrenbeeld die voorkomen op de lijst van Charles Messier

De Andromedanevel (M31), een extragalactisch stelsel met spiraalvormige structuur, ongeveer te vinden in het verlengde van de lijn tussen bèta en mu Andromedae. Het is het dichtst bijgelegen grotere sterrenstelsel en is op donkere nachten zichtbaar met het blote oog. Het is daarmee op een afstand van 2,2 miljoen lichtjaar het verst verwijderde object dat we vanaf de aarde zonder hulpmiddelen kunnen waarnemen.

Daarnaast zijn er verschillende NGC objecten zichtbaar met telescopen

De spiraalnevel NGC 891, die men beziet van op de kant, waardoor het zichtbaar wordt dat de nevel doorsneden wordt door een lijn van stofwolken in het vlak van de spiraalarmen.

De extreem roodkleurige ster VX Andromedae

VX Andromedae is een typische koele koolstofster (Cool Carbon Star) en daarmee een van de meest roodkleurige sterren in de noordelijke sterrenhemel. Door Robert Burnham, Jr. beschreven als zijnde een Exceptionally Red Star

De Andromediden

Tussen 15 november en 6 december lijkt de meteorenzwerm de Andromediden uit dit sterrenbeeld te komen, met een maximum op 20 november. Deze zwerm wordt geassocieerd met de komeet van Biela.